Diarree uitbraken zijn een groeiend probleem en wetenschappers schrijven de toename ervan toe aan klimaatverandering. Door de toename van regenval, overstromingen en droogte zijn ze een toenemend gevaar voor de mens en in het bijzonder voor jonge kinderen.
Met meer dan 500.000 sterfgevallen per jaar* is diarree wereldwijd de op twee na belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen onder de vijf jaar.
Vaak vinden deze diarree uitbraken plaats door een combinatie van globale klimaatverandering en lokale omstandigheden. Door zware regenval kunnen bijvoorbeeld riolen overstromen. Hogere temperaturen zorgen er vervolgens voor dat ziekteverwekkers zoals bacteriën en parasieten langer buiten het lichaam kunnen overleven wat de kans op besmetting verder vergroot. Zelfs in Nederland is het een risico en kan het bij overstromingen tot vervuiling leiden met risico op een uitbraak van diarree.
Vooral in risicogebieden is er niet veel nodig om een uitbraak van diarree teweeg te brengen. Nu zou je kunnen denken dat diarree niet meteen levensbedreigend is en zeker in Westerse landen is dat ook minder snel het geval omdat hier medicatie en medische hulp altijd dichtbij is. Maar in gebieden waar medische hulp minder of niet beschikbaar is, kan een ‘onschuldige’ uitbraak snel slachtoffers eisen. Vooral kinderen en ouderen zijn kwetsbaar en kunnen door vochttekort snel uitdrogen met mogelijk ernstige of zelfs fatale gevolgen.
Onderzoek naar verwekkers van diarree
Diarree is wereldwijd een groeiend probleem aan het worden en dus moet er actie ondernomen worden. Het Amsterdam UMC leidt samen met het Amsterdam Institute for Global Health en Development een wereldwijd consortium dat mogelijke oplossingen onderzoekt. Hiervoor is een Europese subsidie van 6,5 miljoen euro toegekend**.
Wat is diarree eigenlijk?
Diarree is een medische aandoening die wordt gekenmerkt door losse, waterige ontlasting die frequenter en in grotere hoeveelheden voorkomt dan normaal. Het is meestal een symptoom van een onderliggende aandoening of probleem in het spijsverteringsstelsel, maar ook mentale condities kunnen een rol spelen. Diarree kan verschillende oorzaken hebben, waaronder:
Infecties: Bacteriële, virale of parasitaire infecties van de darmen kunnen diarree veroorzaken. Bijvoorbeeld, gastro-enteritis wordt vaak veroorzaakt door infecties en leidt tot diarree.
Voedselvergiftiging: Het eten van besmet voedsel of water kan leiden tot acute diarree als gevolg van bacteriële of virale besmetting. Dit heeft bijna elk mens wel een keer meegemaakt en je kunt je flink beroerd voelen.
Voedselintolerantie: Sommige mensen ervaren diarree als reactie op bepaalde voedingsmiddelen of dranken, zoals lactose- of fructose-intolerantie.
Medicijnen: Bepaalde medicijnen, zoals antibiotica, kunnen de normale darmflora verstoren en diarree veroorzaken als bijwerking.
Stress of angst: Emotionele stress of angst kan de werking van de darmen beïnvloeden en leiden tot diarree.
Onderliggende aandoeningen: Chronische aandoeningen zoals prikkelbare darmsyndroom (PDS), chronische darmaandoeningen (zoals de ziekte van Crohn) en auto immuunziektes (zoals Coeliakie) kunnen aanhoudende diarree veroorzaken.
Reizigersdiarree: Deze vorm van diarree treedt op wanneer mensen naar regio’s reizen waar ze niet gewend zijn aan lokale voedingsmiddelen en waterbronnen.
Alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan darmirritatie veroorzaken en tot diarree leiden.
Het is belangrijk om diarree altijd serieus te nemen, vooral als het aanhoudt, ernstig is of gepaard gaat met andere symptomen zoals uitdroging, koorts, bloed in de ontlasting of gewichtsverlies. In dergelijke gevallen is het verstandig om medische hulp in te roepen om de onderliggende oorzaak vast te stellen en behandeling te krijgen om uitdroging te voorkomen.
De behandeling van diarree kan variëren afhankelijk van de oorzaak, maar kan onder meer dieetwijzigingen, hydratatie, medicijnen en levensstijlaanpassingen omvatten.
Wat helpt tegen diarree?
Wanneer je last hebt van diarree, zijn er verschillende maatregelen en remedies die kunnen helpen om de symptomen te verlichten en het herstel te versnellen. Hier zijn enkele stappen en tips om te overwegen:
1. Blijf gehydrateerd: Het is cruciaal om gehydrateerd te blijven, vooral als je veel vocht verliest door diarree. Drink voldoende water, heldere bouillon, of orale rehydratatieoplossingen (ORS). Vermijd alcohol en cafeïne houdende dranken, omdat deze vochtafdrijvend kunnen zijn.
2. Eet licht verteerbaar voedsel: Schakel tijdelijk over op een licht verteerbaar dieet om je darmen te ontlasten. Dit kan onder meer omvatten: witte rijst, bananen, appelmoes, geroosterd brood (het BRAT-dieet: banaan, rijst, appelmoes, toast), gekookte aardappelen, geroosterde kip zonder vel, yoghurt zonder toegevoegde suikers, en gestoomde groenten.
3. Vermijd bepaalde voedingsmiddelen: Tijdens een periode van diarree is het vaak verstandig om vetrijk voedsel, zuivelproducten (als je lactose-intolerant bent), sterk gekruid voedsel en cafeïne te vermijden, omdat deze de symptomen kunnen verergeren.
4. Gebruik probiotica: Probiotische supplementen of voedingsmiddelen zoals yoghurt met levende culturen kunnen helpen om het evenwicht van goede darmbacteriën te herstellen.
5. Medicijnen: Over-the-counter (OTC) antidiarree-medicijnen zoals loperamide (Imodium) kunnen tijdelijk helpen bij het verminderen van diarree. Raadpleeg echter altijd een arts voordat je deze medicijnen gebruikt, vooral bij kinderen of bij aanhoudende ernstige diarree.
6. Rust en ontspanning: Stress kan bijdragen aan darmproblemen, dus probeer stress te vermijden of te verminderen door middel van ontspanningstechnieken zoals meditatie of diepe ademhalingsoefeningen.
7. Raadpleeg een arts: Als de diarree ernstig is, bloed bevat, aanhoudt gedurende meer dan een paar dagen, of gepaard gaat met andere zorgwekkende symptomen zoals hoge koorts, is het raadzaam om onmiddellijk medische hulp te zoeken. Het kan wijzen op een onderliggende medische aandoening die behandeling vereist.
Het is belangrijk op te merken dat diarree vaak een symptoom is van een onderliggend probleem, zoals een infectie. Als de diarree aanhoudt of terugkeert, is het essentieel om de oorzaak te achterhalen en te behandelen. Een medische professional kan de juiste diagnose stellen en de meest geschikte behandeling aanbevelen.
Diarree voorkomen? 10 tips die jou helpen.
Zoals eerder aangegeven, zijn er meerdere oorzaken die kunnen leiden tot diarree. Er zijn dus ook meerdere zaken om op te letten om diarree te voorkomen.
Je persoonlijke hygiëne is om meerdere redenen belangrijk omdat dit direct te maken heeft met de verspreiding van bacteriën. Je doet er verstandig aan om je handen regelmatig met water en zeep te wassen, zeker nadat je naar het toilet bent geweest en voordat je gaat eten. Wanneer er geen water en zeep voorhanden is, kun je ook een Care Plus® reinigende handgel zoals die van Care Plus® gebruiken. Dit helpt om de verspreiding van bacteriën en virussen te voorkomen die mogelijk diarree kunnen veroorzaken.
Let op wat je eet en hoe dit is bewaard of bereid. Als je voedsel eet dat niet op de juiste temperatuur is bewaard of dat niet voldoende gekookt of gebakken is, verhoogt dit de kans op diarree. Let vooral op bij vis, vlees en eieren. Eet geen voedsel dat over de houdbaarheidsdatum is of dat verkeerd is bewaard. Bij twijfel niet opeten.
Met het bereiden van voedsel is er ook de kans op kruisbesmetting. Het bekende voorbeeld van het prikken of snijden van rauwe kip en dit vervolgens na bereiding met hetzelfde bestek opeten. Ook iets wat voorkomt bij gourmetten of steengrillen. Gebruik ook aparte snijplanken (verschillende kleuren) en messen voor rauw vlees, vis en groenten om kruisbesmetting te voorkomen.
3. Neem de tijd voor je eten
Neem de tijd om bewust te eten zonder afleiding. Dit is niet alleen beter voor je spijsvertering maar je geniet ook meer van je maaltijd. Spreid je maaltijden door de dag en sla ook geen maaltijden over. Kauw altijd lang genoeg op je voedsel voordat je het doorslikt. Door goed te kauwen, help je je spijsverteringsproces en verbeter je de opname van voedingsstoffen in je lichaam. De spijsvertering begint namelijk al in je mond.
4. Drink voldoende water
Dagelijks 1,5 tot 2 liter water drinken heeft een positieve invloed op je ontlasting. Water drinken helpt je spijsvertering en zorgt ervoor dat je ontlasting gemakkelijker door je spijsverteringsstelsel kan bewegen. Daarnaast helpt voldoende drinken om uitdroging te voorkomen. Naast water kan je zeker ook thee of bouillon drinken als gezond alternatief.
5. Eet genoeg vezels
Vezelrijke voeding is belangrijk voor een gezonde spijsvertering en kan helpen diarree te voorkomen. Vooral oplosbare vezels kunnen daarbij helpen. Die absorberen vocht in de darmen, wat zorgt voor een vastere stoelgang. Oplosbare vezels vind je onder meer in peulvruchten, fruit en groenten.
6. Let op bij suikervrije producten met zoetstoffen
Zoetstoffen worden vaak toegevoegd aan suikervrije producten om ze zoet of zoeter te laten smaken. Sommige zoetstoffen, zoals aspartaam, sorbitol of maltitol, kunnen diarree veroorzaken wanneer je er te veel van eet. Overdrijf dus niet met light- of zero-producten, en lees altijd goed de ingrediëntenlijst – zeker als je gevoelige darmen hebt.
7. Vermijd voeding waar je gevoelig voor bent
Sommige mensen zijn gevoelig voor bepaalde voedingsmiddelen. Net die voedingsmiddelen kunnen diarree veroorzaken. Niet iedereen verteert lactose op een vlotte manier, en ook vette en pittige voeding kan voor problemen zorgen. Vermijd die voeding als je weet dat je er gevoelig voor bent. Ook voedsel waar je allergisch voor bent of waar je een intolerantie voor hebt eet je beter niet.
Neem extra voorzorgsmaatregelen als je naar een risicogebied reist waar diarree vaker voorkomt. Drink alleen water dat in flessen wordt verkocht of gebruik een Care Plus® waterfilter in combinatie met een desinfectiemiddel zoals Care Plus® Hadex , eet geen rauw voedsel en let op de hygiëne van de plaatselijke restaurants en kraampjes op straat. Raadpleeg eventueel reisadvies om meer informatie te krijgen over specifieke voorzorgsmaatregelen voor het gebied waar je naartoe reist.
Alcohol, koolzuurhoudende dranken en dranken met cafeïne kunnen zorgen voor irritatie van je darmen. Drink deze dranken met mate als je weet dat ze een nadelig effect hebben op je stoelgang. Kies dan eerder voor plat water, kruidenthee of groene thee als alternatief.
10. Vermijd stress en spanning
Het zijn niet altijd lichamelijke klachten die een negatieve invloed hebben op je spijsvertering en daardoor ook diarree veroorzaken. Mentale problemen, stress en zorgen kunnen ook zorgen dat je darmen van slag raken. Door om te leren gaan met stressvolle situaties met hulp van bijvoorbeeld meditatie, ademhalingsoefeningen of yoga kun je dit beter onder controle krijgen. Neem ook de tijd voor ontspanning door dingen te doen die je leuk vindt en door regelmatig te bewegen. Probeer ook minstens 7 uur per nacht te slapen.
Wetenschappelijke bronnen
- World Health Organization:
- News Medical:
